DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE MARKA PATENT KANUNLARININ KISA TARİHÇESİ

Sınai mülkiyet, sanayiye uygulanabilir buluşların tescil edilerek koruna altına alınmasıdır. Tarihsel olarak insanoğlu kâşif bir hayat sürmüştür. Sahip olduğu özgür düşünce ile kendince problemli gördüğü konular üzerine düşünüp çözüm geliştirmiştir. Bu diyalektik bir durumdur ve hayat devam ettiği sürece de var olacaktır.

İlk patent kanunu 15. Yy da Venediklilerin çıkardığı ortak bir görüştür. Ancak ilk patentin hangi bulaşa verildiği tam olarak bilinememektedir. 15. yy da özellikle Rönesans döneminde bilim, felsefe ve aklın batı dünyasında tekrar birleşmesi ile sanatta ve mimaride özgün tasarımlar ve eserler ortaya konmuştur.  Rönesans sadece batının ya da İtalyanların özgün tasarımlar ortaya koyması ile değil fırtına öncesi sessizlikteki gibi Avrupa’daki sanayi devriminin tetikleyicisi olmuştur. Sanayi devrimi ile birçok buluş ortaya çıkmış, özellikle buharlı makinelerin üretimde kullanılmaya başlaması ile başta İngiltere olmak üzere diğer Avrupa ülkülerinde makineleşmiş endüstri ortaya çıkmıştır. Bu durum Avrupa ülkelerinin sınai mülkiyet alanında bazı kanunları çıkarmasına sebep olmuştur. Öncü İngiltere yeni teknolojileri ve buluşları adaya getiren tacirlere patent belgeleri vermiştir.   Ardından başta İngiltere, Amerika, İtalya, Almanya Rusya ilk patent kanunlarını çıkarmışlardır. Osmanlı devleti de o zaman ki gelişmelere kayıtsız kalmamız 1879 yılında “ihtira beratı kanunu” adıyla marka ve patentlerin yasal korumasının temeli atılmıştır. Aslında bu sınai mülkiyetle ilgili ilk düzenleme değildir. Çünkü Osmanlıdaki ahilik müessesi yasaları 13. Ve 14. Yüzyıllarda sınai mülkiyetin başlangıcını oluşturmuştur. Ahilik sistemi buluşu ve yenilikçiliği teşvik etmekte olup yeni buluş yapan esnafa tekel koruma hakkı tanıyordu.

Osmanlıdan sonra cumhuriyetin kurulması ile sınai mülkiyetin korunmasına önem verilmiş olup ilk olarak 1925 yılanda Paris sözleşmesine katılım sağlanmıştır. Daha sonra 1965 yılında marka kanunu çıkarılmış ve dünya fikri mülkiyet örgütüne katılım sağlanmıştır. Gümrük birliği sürecinde 1994 yılında çıkarın KHK ile TÜRK PATENT ENSTİTÜSÜ kurulmuş, kanun hükmünde kararnameler ile marka, patent, endüstriyel tasarımların hukuki düzenlemeler yürürlüğe geçirilmiştir.

2017 çıkarılan 6769 sayılı sınai mülkiyet kanunu ile marka patent faydalı model ve endüstriyel tasarımlara ilişkin cezai işlemler yeniden düzenlenmiş ve son şeklini almıştır. Ülkemizde sınai mülkiyetle ilgili çıkarın son kanun da bu kanundur.