Günümüzde faaliyetlerini sürdüren ve büyük miktarda üretim yapan uluslararası firmaların nasıl bu hale geldiğini hiç merak ettiniz mi ? Bu kadar karmaşık ve bir o kadar da uzun üretim sürecini nasıl organize ettiklerini, üretim esnasında ortaya çıkan problemlere kalıcı çözümlerin nasıl bulunduğunu düşündünüz mü ? Bu süreci ve sürecin devamı için gerekli olan 6 Sigma metodunu Çukurova Marka Patent Kalite Yönetim ve Danışmanlık firması olarak bu yazımızda sizlere açıklamaya çalışacağız.

Bir önceki yazımızda detaylı olarak incelediğimiz 5S kavramı, 5 adımdan oluşuyordu. İnsanlar tarafından 6 Sigmanın da 6 adımı olması bekleniyor ama bu böyle değildir. 6 sigma, 5 adımdan oluşan bir metodolojidir aslında. İngilizce “DMAIC” ya da Türkçe olarak söylersek “TÖAİK” olarak tanımlanan tanımla, ölç, analiz et, iyileştir ve kontrol et yaklaşımı. Balık kılçığı veya bir takım farklı istatiksel analiz metotları, hipotez testleri bunları mutlaka gördünüz, belki uyguladınız, belki de uyguluyorsunuz ama 6 Sigma bunu bir metodoloji olarak ele alan ve size bir silsile halinde bunu nasıl uygulayacağınızı öğreten bir yaklaşımdır.

6 SİGMA KAVRAMI

Sigma, iş süreci hakkında toplanan bir veri setindeki değişimin bir ölçüsü olan popülasyon standart sapma yaklaşımını temsil eder. Bir kusur, bir iş sürecinin kötü sonuçlarından iyi olanı ayıran herhangi bir spesifikasyon sınırı ile tanımlanırsa, altı sigma işlemi, en yakın spesifikasyon limitinden altı standart sapma olan ortalama bir işlem ortalamasına sahiptir.

Altı Sigma kavramı bir performans ölçüsü ve süreç metodolojisi olarak düşünülebilir. Altı Sigma milyonda bir kusurları bulmaya dayalı hedefi vardır. Sürecin mevcut performansı ölçüldüğünde, bir sonraki hedef, 6 sigmaya yönelik çabalayan sigma seviyesini etkili bir şekilde sürekli iyileştirmektir.

Gelişmeler 6 sigmaya ulaşmasa bile, 3 sigmadan 4 sigmaya kadar 5 sigmaya yapılan iyileştirmeler hala maliyetleri düşürecek ve müşteri memnuniyetini en iyi şekilde artıracaktır . Altı Sigma, esasen firmanın iş süreçlerindeki kusurların giderilmesine odaklanan bir metodolojidir.

Motorola, Altı Sigma Konseptini üretim sürecinde tanıtan ilk şirkettir. Bu ilkeler firma tarafından hata oranını üretim hattında ve tüm süreçlerde azaltmak için kullanılmıştır.

Motorola tarafından hayata geçirildikten sonra, bu Altı Sigma yöntemleri, diğer çeşitli firmalar tarafından da uygulandı. Altı Sigma prensipleri, General Electric Company, 300 milyon dolarlık büyük bir miktar kazandığı için dünyanın dört bir yanındaki çeşitli şirketlerin dikkatini çekti, çünkü üretim sürecinde Altı Sigma ilkelerini uyguladılar.Tabiki bu hikayenin sonu değil; Bu ilkeler sağlık, telekomünikasyon, eğitim, finans, askeri ve diğer çeşitli hizmet sektörleri gibi alanlarda da kullanılmıştır. Bu sonuçlar Altı Sigma yöntemlerinin iş hedeflerini ve hedeflerini verimli ve verimli bir şekilde karşılamak için uygun olduğunu kanıtladı.

Altı Sigma Kavramı, esas olarak üretim süreçlerinin sürekli iyileştirilmesine odaklanan organizasyonel bir yapıdır. Bu metodolojinin temel amacı, kurumun belirlediği amaç ve hedefleri, maliyet ve hata oranını yönetimin mümkün olan en az noktasında tutarak etkin bir şekilde tutmaktır.

6 SİGMA KAVRAMININ 5 ANA ADIMI

Altı Sigma yönteminin gerçek inananları ve uygulayıcıları, tanımlamak, ölçmek, analiz etmek, iyileştirmek ve kontrol etmek anlamına gelen DMAIC adlı bir yaklaşımı takip eder.

DMAIC’in arkasındaki ana ideoloji, bir işletmenin görünüşte çözülemeyen herhangi bir sorunu da çözebilmesidir.

İlk olarak, Altı Sigma şampiyonu tarafından yönetilen bir insan ekibi, şirket amaçlarının, hedeflerinin ve gereksinimlerinin analiziyle kararlaştırılan, üzerinde durulacak hatalı bir süreç tanımlar. Bu tanım, gerekli proje için problemi, hedefleri ve çıktıları gösterir. İkincisi, ekip iş sürecinin ilk performansını ölçer. Bu istatistiksel ölçütler, soruna veya darboğaza neden olabilecek olası girdilerin bir listesini oluşturur ve ekibin sürecin kıyaslama performansını daha iyi bir şekilde anlamalarına yardımcı olur.Üçüncüsü, ekip sürecin her girişini veya başarısızlığın olası nedenini izole ederek ve sorunun temel nedeni olarak test ederek süreci analiz eder. Karmaşık analiz seviyeleri sayesinde, ekip proses hatasının nedenini tespit eder. O andan itibaren, ekip genel sistem performansını iyileştirmek için çalışır ve son olarak, ekip gerilemediğinden ve tekrar etkisiz kaldığından emin olmak için sürece kontroller ekler.

YALIN 6 SİGMA KAVRAMI

Yalın Altı Sigma, Yalın üretim ve Altı Sigma araçlarının bir araya getirilmesi ile oluşturulmuş çok güçlü bir araçlar topluluğudur. Bu sistemin gücü yalın yöntemler ile stabilize edilen süreçlerin, Altı Sigmanın istatistik ve proses disiplini ile proseslerin değişkenliklerinin azaltarak mükemmel bir hale getirmesinden gelmektedir. İki sistemin bir araya getirilmesi araçların kullanımında biraz karışık hale getirmiştir. Bu yüzden Kuşak eğitimlerinde Yalın ve Altı Sigma araçları ile birleştirilerek uygulayıcılara çok donanımlı bir araç seti öğretmektedir. Sistemin bir tanesi Toyota üretim sisteminden diğeri de Motorola’nın kalite anlayışından gelmektedir. Bu iki sistemin günümüzde birlikte kullanılması işletmelere çok ciddi değerler katmış ve rekabetçi avantajlar sağlamıştır.

Yalın Altı Sigmada kuşak kavramı bir hiyerarşiyi takip etmektedir. En zor ve karmaşık problemler Uzman ve Kara Kuşaklar tarafından çözülmektedir. Ayrıca bir üst kuşak bir alt kuşağa eğitim ve proje danışmanlığı vermektedir. Proje Şampiyonu süreçte uygulamaların başarılı olması için sponsor görevindedir. Proje Danışmanı (Mentor) ise süreçte kuşaklara danışmanlık verip onların araçları doğru uygulamasını sağlayan roldür. Bu iki rolde uygulamaların başarılı olması için Yalın Altı Sigma projelerinde çok önemlidir.

Bu iki sistemin uygulanmasında Yalın Üretimin tercih edilmesinin nedeni daha kolay olduğu ve üretim alanına odaklandığı içindir. Altı Sigma işin içerisine basitten başlayarak çok ileri seviyede istatistik kavramlarını soktuğu  için hem biraz ürkütücü olmuş hem de eğitimi zor olmuştur. Altı Sigma üretim dışında sürekli iyileştirme felsefesini yaymak isteyen işletmelerin daha fazla tercihi olmuştur. Özellikle bankacılık, finans, pazarlama, satış gibi üretimden ziyade ofis işlemlerinin olduğu alanlarda daha kolay uygulanmaktadır.

Bu iki yöntemin bir arada Yalın Altı Sigma başlığı altında öğretilmesi için gerçek bir profesyonel desteğe ve eğitmenlere ihtiyaç vardır. Bunu ülkemizde yapabilen kurum sayısı oldukça azdır. Hem üretimcilere istatistik öğretmek gerekiyor hem de üretim dışındaki alanlara üretim felsefesinden yola çıkarak kendi alanlarında israfların nasıl ve hangi araçlar ile ortadan kaldırabileceğinin eğitimlerinin verilmesi gerekiyor. Buda bu alanlardan çalışacak uzmanların seçimini çok kritik bir hale getirmektedir.

Yalın Altı Sigmada kullanılan başlıca kavramlar ve kullanılan bazı araçlar;

Tanımlama (Define)

Proje Özeti

Kritik Süreç Sahipleri Analizi

Proses Girdi ve Çıktı Analizi

Müşterinin Sesi

Kano Modeli

Ölçme (Measure)

Veri Toplama Tablosu

Pareto Grafiği

Değer Akış Haritası

Detaylı Proses Akış Şeması

Ölçüm Sistemleri Doğrulama

5S Denetlemesi

İş Güvenliği Riskleri

Analiz (Analyze)

Beyin Fırtınası

5 Niçin?

Balık Kılçığı Yöntemi

Hata Türleri Etkileri Analizi

İstatistiksel Proses Kontrol

Hipotez Testleri

Korelasyon Analizleri

İyileştirme (Improve)

Kaizen

5S

Çekme Sistemleri

SMED

TPM

Standart İş

Poka Yoke

Kontrol (Control)

Kontrol Planı

İş Talimatları

Denetlemeler

İletişim ve Takip Panoları

Rutin Toplantılar

Öğrenme (Leverage)

Çıkarılan Dersler

Yayınım Planı

Uygulamaların Paylaşımı

Çalışanların Takdir Edilmesi

Yalın Altı Sigma aşamalarını ve her aşamada kullanılabilecek bazı araçlar setini bu şekilde tanımlamak biraz daha açıklayıcı olmaktadır diye düşündük. Bu araçlar seti daha da geniş olmakla beraber burada sadece bazı örnekleri ilgili aşamalarda göstermek istedik.

Yalın Altı Sigma’nın Başarı Faktörleri

Liderlik Sorumluluğu

Firmadaki herhangi bir projenin başarısı için, proje lideri çok kritik bir rol oynamaktadır. Proje liderleri, tüm ticari faaliyetlerin öncelik sırasına ve sırasına göre öncelik verme sorumluluğuna sahiptir. Tüm kaynakların, üretim sürecini zaman çizelgelerine göre başlatmak için takıma hazır bir şekilde ulaşmasını sağlamak zorundadırlar.

Doğru Kaynakların Tahsisi

Proje yöneticisinin, iş süreçlerinde proje ekibindeki doğru üyeleri kullanması her zaman tavsiye edilir. Ekip üyeleri zaten Altı Sigma sertifikalı üyeler ise, proje yöneticisi, onlara Yalın Altı Sigma kavramının tüm yöntem ve teknikleri konusunda tam bilgi sahibi oldukları için genel proje geliştirme sürecini izleme görevi atayabilir .

Çalışanlara Eğitim

Firmanın çalışanları için, proje hakkında tam bir bilgiye sahip olmaları ve projeyi başarıyla tamamlamak için gerekli araçlar hakkında uygun eğitim oturumları ve programları yapılmalıdır.

Proje Yaklaşımı

Proje durumu düzenli aralıklarla gözden geçirilmeli ve bu paydaşlarla ve üst düzey yönetim ekibiyle düzenli ekip toplantıları yapılarak yapılabilir. Geribildirim ve öneriler, proje üzerinde çalışan tüm üyelerle paylaşılmalıdır.

Raporlama

Tüm prosedürlerin doğru şekilde belgelenmesi ve üst yönetime rapor edilmesi önemlidir; bu, kuruluşa Yalın Altı Sigma metodolojileri firmada uygulandıktan sonra yaratılan finansal etki hakkında tam bir bilgi verecektir.

Yalın Altı Sigma’nın Yararları

Müşteri faydaları

Yalın Altı Sigma avantajları sadece organizasyonla sınırlı olan üyeler değil, aynı zamanda firmanın müşterileri için de faydalıdır. Yalın Altı Sigma yöntemlerinin yardımı ile müşteriler nihai ürünü istenen şartname ve kaliteye göre alırlar ve bu da kurum için yararlı olan müşteri tutma ve sadakatine yol açacaktır .

Paydaş faydaları

Şirketin paydaşları ayrıca, daha yüksek kar marjları ve gelir yaratma ile sonuçlanan ticari iş süreçlerinde israfı azalttığı için Yalın Altı Sigma yöntemlerinden de faydalanır.

Çalışanlara sağlanan faydalar

Yalın Altı Sigma metodolojisinin bir parçası olarak, firmanın tüm çalışanları tamamen eğitilecektir. Hepsi projeyi başarılı bir şekilde tamamlamak için gereken bilgileri alacak ve ayrıca yöntemi uygulamak için birlikte çalışması gereken araçlar hakkında da iyi bilgiye sahip olacaklar.

Yazımızın bu son kısmında zihninizde 6 sigma ile ilgili oluşabilecek sorulara yanıtlar bulmaya çalışıp konuyu özetleyeceğiz.

1.SORU: Altı sigma nedir?

I. Dünya savaşı sonunda “istatistiksel kalite kontrol”, “örnekleme”, ‘spesifikasyon’, ‘tolerans’, vb. terimler üreticilerce kullanılmaya başladı. O dönemde başlayan tüm bu çaba ve çalışmaların bugün bizi getirdiği nokta düşük maliyetlerle ve yüksek kalitede üretim ,yalın 6 sigma yapmak veya hizmet verme zorunludur. 6 sigma bunu sağlayabilecek alternatifsiz bir model ve mükemmellik felsefesidir.

2.SORU: Nasıl bir felsefedir?

Sahada bazı altı sigma uygulamalarında yanlış anlaşılmalar olmaktadır. Bazı firmalar bunu sadece satışa hazır ürünün tam anlamıyla kontrol altına alınmasını sağlayan kalite kontrolü olduğunu sanmaktadır. Bazı firmalar ise, örneğin Motorola, altı sigmayı ileri düzeyde uygulayarak bir çok önemli getiri sağlamıştır. Sıradan bir kalite ölçüsü olarak düşünmek yerine bu öncü firmalar altı sigmayı basitçe sınıfının bir numarası olma felsefesi olarak görmüştür. Öyle ki 6 sigma firmanın kalite stratejilerinin elendiği bir elek ve oluşturulan programların sonuçlarının değerlendirildiği bir yaklaşım oldu. Örneğin altı sigma EFQM mükemmellik modelinin tüm kriterlerini sağlarken prosesler tabanını beslemektedir.

3.SORU: 6 sigma’nın sırrı nedir ?

6 sigma müşteri odaklı bir çok programdan farkı, maliyetleri düşürerek müşteri memnuniyeti sağlaması bakımından oldukça çarpıcıdır. Bunu yaparken ortaya koyduğu ölçülebilir ve tutarlı net sonuçlar altı sigma’nın alternatifsiz olmasını sağlayan unsurlardır. Ayrıca 6 sigma sıçramalı büyümeyi hedefler, yani küçük, küçük yapılan iyileştirmelerle yetinmez ve daha fazlasını ister.

4.SORU: Peki sigma nedir?

Sigma(σ) yunan alfabesinden alınan ve istatistikte ortalamadan uzaklığı tanımlamak için kullanılan bir simgedir.

5.SORU: 6 sigma her firmada uygulayabilir mi ?

6 sigma orta ve büyük ölçekli firmaları kapsayan bir yaklaşımdır. Bunun bir çok geçerli nedenleri vardır . Temelde 6 sigma içerisinde devinim ve başkalaşma barındıran bir felsefedir. Başkalaşım ve değişim sağladığı kalıcı konforun ve rahatlığın yanında bilgi ve deneyim gerektirir. Bu noktada profesyoneller şuna dikkat etmelidirler; bir birim bilgi ile sağlanan katma değer veya tasarruf, onu elde etmek için ödenen miktarla örtüşüyor mu?

Bu analizi yaparken 3 önemli parametre göz önünde bulundurmalıyız.

1- İşin bugünkü durumu ve geleceği,

2- Mevcut performansın değerlendirilmesi,

3- Değişim ve iyileşme için gerekli sistem ve kapasite.

6 sigma her firmada uygulanamaz. Uygulamak isteyen bir firmada öncelikle güvenilir verilere ve uygulanan bir kalite yönetim sistemine ihtiyaç vardır. 6 sigmaya inanan ve destekleyen bir yönetim ve iyileştirme yapmak için heyecan duyan çalışan (adanmış personel) olmalıdır.

6.SORU: 6 sigma ile birlikte telaffuz edilen kara kuşak ve yeşil kuşak gibi bazı unvanlar var. Nedir bu kuşaklar?

Her 6 sigma uygulamasında, “şampiyon”, “uzman kara kuşak”, “kara kuşak” ve “yeşil kuşak” yer alır. 6 sigmanın sorumlusu şampiyondur, şampiyon projeleri seçer, onaylar ve takip eder. Uygulamaları yapacak ve projeleri yürütecek olanlar kara kuşaklardır. Tüm uygulamaları denetleyen ve gözlemleyen bir uzman kara kuşak yer alır. Ayrıca ölçme, analiz, dokümantasyon v.b. gibi lojistik sağlayan yeşil kuşaklar vardır.

7.SORU: Neden kara kuşak, yeşil kuşak diye adlandırılmış?

Kara kuşaklar bilimsel tekniklerle donatılmış problem savaşçılarıdır. Nasıl özel bir askeri birliğe, savaş sırasında işine yarama ihtimali olan her türlü bilgi, silah ve ekipman sağlanarak özel görevlere gönderiliyor ise, kara kuşaklar da problem çözümünde işine yarayacağı her türlü bilimsel tekniklerle donatılarak problemlerle (verimsizlikle) savaşa gönderiliyor.

8.SORU: Nedir bu bilimsel teknikler?

Soru: Bu teknikleri öğrenmek zor mudur?

Aslında pek de kolay denemez. Ancak, günümüzde bazı bilgisayar yazılımları işimizi oldukça kolaylaştırıyor, bize ise sonuçları değerlendirmek düşüyor.

9.SORU: 6 sigma uygulayarak başarı elde eden kuruluşlar hakkında bilgi verirmisiniz?

Özellikle Amerika Birleşik Devletlerinde önemli Amerikan kuruluşları uyguladıkları 6 sigma programından edinimlerini açıkladılar. 1995 yılı içinde AlliedSignals 175 milyon dolar tasarruf sağladı ve 1996 yılında ise bu rakam neredeyse iki katı idi. 1997 yılda General Electric ise 6 sigma uygulamalarından kaynaklı tasarrufunu 500 milyon dolar, 1998’de ise bu rakamın 1,2 milyar dolara yükseldiğini açıkladı. Bu firmaların gösterdikleri 6 sigma performansı milyon dolarlar tasarruf etmelerini sağlamalarının yanı sıra piyasa değerlerinin artışına destek olmuştur.

Yazımızın son kısmında konuyu toparlayarak 6 sigma kavramının kapsamını açıklayalım...

6 Sigma, iş başarısını sağlamak, sürdürmek ve maksimize etmek için kullanılan kapsamlı ve esnek bir sistemdir. Şirketlerde performans düşüklüğünün temel nedeni değişkenliktir. 6 Sigma yönteminin amacı üretimdeki bu değişkenliği ortadan kaldırmak ve hedef bir ortalamada merkezileştirmektir. Bu durum üretimde sürekliliği, yani iyi sonuçların devamlılığını sağlamaktadır.

6 Sigma'nın yakalamak istediği kalite oranı üretimdeki hata payını bir milyonda 3.4 birim seviyesine indirmektir. Sigma değerinin seviyesi azaldıkça üretimdeki hata payı artmaktadır. Örneğin; 3 Sigma yeterliliğindeki süreçte bir milyonda 2700 hata mevcuttur. Genel olarak 6 Sigma, müşteri ihtiyaçlarının yakından anlaşılması, verilerin sistematik kullanılması ve iş süreçlerinin yönetimine önem verilmesi ile elde edilebilir bir başarı oranıdır.

İki tip 6 Sigma prosesi uygulanmaktadır. Bunlardan ilki; mevcut süreci tanımlayan, ölçen , analiz eden , iyileştiren ve kontrol eden bir prosestir. İkincisi ise 6 Sigma kalitesini yakalamayı hedefleyen yeni süreçleri tanımlayan, ölçen, analiz eden,tasarlayan ve doğrulayan prosestir. Sürecin yeterliliğinin ne seviyede olduğunu, hataların ne zaman ve nasıl oluşacağını önceden belirmek ve mevcut durumun sürekliliğinin nasıl devam ettirileceği izlenen süreçte cevaplandırılması gereken sorulardır.

6 Sigma yönteminde öncelikle mevcut problem açık bir şekilde tanımlanır. Burada önemli olan kök problemin doğru bir şekilde tespit edilmesidir. Problemin çözümü birden fazla değişkene bağlı ve çözüme doğrudan ulaşılamıyorsa 6 Sigma uygulanır.

6 Sigma uzun ve karmaşık bir süreçtir. Süreçte çalışan her elemanın farklı bir görevi ve ekibi vardır. Günümüzde çeşitli proseslerle de desteklenebilen 6 Sigma büyük şirketlerin vazgeçilmezi olmuştur.

Tüm yazılarımızda olduğu gibi bugün ki yazımızda da sizleri rakiplerinizin önüne geçirecek güncel teknik ve kavramların tarafınızdan bilinmesi ve uygulanması amacıyla bilgilendirmeye çalıştık. Çukurova Marka Patent Kalite Yönetim ve Danışmanlık firması olarak 13 yıldan bu yana alanında uzman kadromuz ile birlikte sizlere sunduğumuz birçok hizmetimizin yanı sıra bünyemizde çalışan, alanlarında uzman iki endüstri mühendisimiz ile birlikte, şirketinizi iyileştirmeye yönelik tüm sorularınızı yanıtlamak ve diğer birçok konuda size yardımcı olmaktan memnuniyet duyarız. Eğer bu sorularınıza yanıt almak istiyorsanız; isterseniz telefonlarımızdan,web sitemizden, bize e mail atarak, dilerseniz ofislerimizi ziyaret ederek bize ulaşabilirsiniz. Sizinle tanışmaktan ve dilediğiniz konuda yardımcı olmaktan,  nerede10000’i aşan müşteri portföyümüze sizleri de eklemekten memnuniyet duyarız.

YAREN GÜNDOĞDU

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ

ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ 3.SINIF ÖĞRENCİSİ