Çukurova Marka Patent Kalite Yönetim ve Danışmanlık firması olarak bugün ki yazımızda sizlere özellikle toplam kalite kontrol yönetimini önemseyen firmaların çok sık başvurduğu, tüm dünya tarafından etkinliği onaylanmış bir teknikten bahsedeceğiz. 5s Tekniği ...Keyifli ve bilgilendirici bir okuma olması dileğiyle...

Detaylara geçmeden önce 5S i birkaç cümle ile sizlere tanıtalım...

 5S;

- Bir devrim hareketidir.

- Başarısı için üst yönetimden başlayarak katılım şarttır.

- Firma için en iyi reklamdır.

- 5S' yi başarırsanız pek çok şeyi başarırsınız.

- 5S düşünce yapımızın değişmesi gerektiğini söyler.

- Toplam kalite ortamı oluşturmanın 5 adımıdır.

- Sıfır hata elde etmenin sırrıdır.

5S tekniği kaliteli ve güvenli bir çalışma ortamı oluşturarak, bu ortamın devamlılığını sağlamak için geliştirilmiş bir tekniktir. 5S tekniği; iş hayatında çalışma performansını büyük ölçüde arttırmasından dolayı, son dönemlerde çalışma alanlarında en çok uygulanan tekniklerden birisi olmuştur. Bu yazımızda Çukurova Marka Patent Kalite Yönetim ve Danışmanlık firması olarak , 5S tekniği hakkındaki ayrıntıları inceledik.

Kısa birkaç kelimeyle özetlemek gerekirse, “Çalışma sahasında Tertip, Düzen ve Temizlik” olarak tanımlayabileceğimiz 5S; S harfi ile başlayan beş tane Japonca kelimenin kısaltılmış adıdır.

Seiri, Seiton, Seiso, Seiketsu ve Shitsuke adlı 5 Japon kelime sırasıyla Ayıklama, Düzenleme, Temizlik, Standardizasyon(Süreklilik) ve Disiplin olarak Türkçeleştirlir.

5S tekniği, 1950 yılında Japonya’da ortaya çıkmıştır. 5S tekniği; işletmelerdeki düzen ve disiplini sağlamak, gereksiz malzeme stoğunu engellenmek, çalışanların verimliliğini arttırmak, düzgün, kolay ve ulaşılır arşivleme yapılmasını sağlamak, malzeme ve işgücü israfını azaltmak, güvenliği ve çalışma motivasyonunu artırmak amacıyla oluşturulan bir sistematiktir. Ayrıca, küçükten büyüğe çoğu işletmenin, en küçük ayrıntıları dahi denetlemesini sağlar. 5S; Ayıklama (Seiri), Seiton(Düzen), Seiso(Temizlik), Seiketsu(Standartlaşma), Shitketsu(Disiplin) kelimelerinin slogan haline getirilmiş halidir. Bu teknik uygulanırken aşağıdaki adımlar takip edilir. Her adımın uygulanış sırası oldukça önemlidir.

Ayıklama (Seiri)

5S tekniğinde, çalışma alanında bulunan malzeme ve ekipmanların; gerekli veya gereksiz olarak ayrıştırılıp yerlerinin ona göre belirlenmesi işlemine, ayıklama denir.

►Gerekli olan malzemeler, gereksiz olan malzemelerden ayrıştırılır.

►Gereksiz olan malzemeler, çalışma alanından uzaklaştırılır.

►Şuan çalışılan iş üzerinde kullanılacak malzemeler, bir kenarda biriktirilir.

►Fazlalık olarak düşünülen malzemeler, çalışma alanından uzaklaştırılır; ortak bir alana konur. Bu alanı düzenleyecek yetkili kişiler görevlendirilir.

►Gereksiz olan malzemeler, kırmızı renkle etiketlenir ve ortak bir kırmızı alan sahasına yerleştirilir.

►Ortak kırmızı alan sahasını düzenleyecek yetkililer, kırmızı alan başında toplantı yapar ve hangi malzeme ve aletin hangi birime gideceğine karar verir.

Kırmızı Etiket Tekniği

Gerekli ve gereksiz malzeme ve ekipmanların ayrımını yaparken ,görsel olarak gereksiz malzeme ve ekipmanları; bize tanımlayan, neden gereksiz olduğunu açıklayan, gereksiz olduğunu kimin tanımladığını söyleyen tekniğe, kırmızı etiket tekniği denir.

Ayıklama işlemi esnasında; son bir ay içinde kullanılmamış, acil durumlar için gerekmeyen, tedarik süresi içinde temin edilecek miktardan az olan, raf ömürlü olmayan malzeme ve ekipmanlara uygulanan etiketleme işlemidir. Bu tanımlara uyan malzeme ve ekipmanların, sahadan uzaklaştırılması gerektiği anlaşılır.

Düzenleme (Seiton)

5S tekniğinde, ikinci S olan Seiton(düzenleme), çalışma alanında kullanılacak olan gerekli malzemelerin en kısa sürede ve kolaylıkla bulunabilmesi için uygulanan bir aşamadır. Düzenlenecek olan malzemeleri herkesin aynı ad ile bilmesi çok önemlidir. Bu aşama çalışılan alandaki tüm malzeme kullanıcılarıyla birlikte gerçekleştirilir. 5S tekniğinde, düzenleme aşamaları;

►Her malzeme tek tek isimlendirilir ve kullanım sıklığı tespit edilir.

►Eşyaların yerleştirilmesi ise şu şekilde gerçekleştirilir. Çok gerekli eşyalar el atında ya da çalışma alanında, daha az gerekli olan eşyalar alt rafa, az gerekli olan eşyalar üst rafa konur. Aranılan ekipmanlar ve dökümanlar 30 saniye içinde belirlenen yerlerinden bulunabilmelidir.

►İş yerinde kabloların, hava kanallarının ve boruların düzeni de dikkat edilmesi gerekilen hususlardandır. 5S tekniğindeki düzene göre kablolar, hava kanalları ve borular yerden yüksek bir yere monte edilmelidir.

►Çalışma alanında kullanılan alet, malzeme ve ekipmanların kullanma el kitabı, kullanım noktasının yakınına yerleştirilir. Ayrıca görsellerden ve çizelgelerden yararlanılarak kolaylaştırmalar sağlanabilir. Örneğin;basınç ölçer değer aralığı bilgisi, bir kalem yardımıyla basınç ölçerin üzerine işaretlenir ve böylece bu bigiye sahip olmayan bir kişi bile, olması gereken aralığın kontrolünü kolayca yapabilir.

►Depolama sahasının girişi geniş tutulur. Yerden tasarruf etmek için depolama duvarlar boyunca yapılır.

►Kolay ulaşım için malzemelerin ön yüzlerini geçitlere bakacak şekilde yerleştirilir.

►Benzer malzemeleri çabuk belirleyebilmek için renk kullanılır. Her bir malzeme ve depolandığı saha belirgin biçimde etiketlenir.

►Her bir özel makine için gereksinim duyulan aletleri, ölçme araçlarını düzenlemek için özel tasarlanmış pano kullanılır.

Temizlik (Seiso)

Temizlik 5S tekniğinin 3. Aşamasıdır. Bu aşamanın amacı, malzeme ekipmanlarını temiz tutarak ömürlerini uzatmak aynı zamanda çalışma ortamında herhangi bir arızanın nerden kaynaklandığını kolayca gözlemleyebilmektir. Örneğin; önceden yağ sızıntısı olmuş ve  temizlenmemiş bir atölyede tekrarlanan yağ kaçağını kolayca tespit edemeyiz; fakat temiz bir atölyede bu sorun kolayca tespit edebiliriz. Ayrıca işletmelerdeki her çalışan, kendi alanının temizliğinden sorumludur. Temizlik sistemli ve sürekli olmalıdır. Temizlik aşaması şu şekilde gerçekleştirilir:

►Pislenmeye neden olan kaynaklar araştırılır.

►Temizlenmesi gereken, ulaşılması zor olan yerler için önlemler alınır.

►İş bölümü yapılarak hangi bölümü kimin temizleyeceği kararlaştırılır.

►İş güvenliğine ilişkin uyarılar yapılır.

►Temizleme metoduna karar verilir.

►Her malzemenin ve ekipmanın ilk temizliğini yapılır.

►Aşınmış teller, hortumlar, ve tüpler yenileri ile değiştirilir.

Standartlaştırma (Seiketsu)

5S tekniğinde, standartlaştırma; ayıklama, düzen ve temizlik aşamalarının sürekliliğinin sağlanması işlemidir. Elde edilen başarılı sonuçları sürekli kılmak için, standartların kontrol edilmesi ve uygunsuzlukların giderilmesi doğrultusunda yürütülen çalışmaları ifade etmektedir. Neleri, ne derece standartlaştırmaya karar vermek çok önemlidir. Tanıtma etiketlerinde; etiketler nereye, nasıl, hangi ölçülerde, ne renkte konacak ve üzerlerine nelerin yazılacağını belirlemek gerekir. 5S tekniğinde; standartlaştırma adımları;

►Herkesin sıralama, düzenleme ve temizleme sorumluluklarını bildiğinden emin olunulur.

►Her şeyin devamlılığını sağlamak için fotoğraf ve görsel kontroller kullanılır.

►5S uygulamasının durumu düzenli olarak tutulan denetim listelerinden yaralanılarak gözden geçirilir.

►Sürekli kullanılan malzemeler  için standart renk kodları kullanılır.Gereksiz malzemeler için kırmızı etiket tekniği alışkanlık haline getirilir.

Disiplin(Shitketsu)

Disiplin, 5S tekniğinde kullanılan son aşamadır. 4 adımı birbirine bağlayan, önceki aşamaların tamamını kapsayan bir aşamadır. Tüm iş süreçlerinde, devamlılığın sağlanmasının yanı sıra; disiplin, konulmuş olan yeni kuralların herkes için bir alışkanlık haline gelmesini sağlamaktır.

5S tekniğinde disiplin adımları;

►Verilecek eğitim ve disiplinin sağlanması için plan yapılarak hangi kuralların uygulanacağına karar verilir.

►Çalışma alanındaki herkese, 5S in uygulanışı ve amaçları hakkında eğitim verilir.

►Verilen 5S eğitiminin ve bahsedilen kuralların denetimi sürekli olarak yapılır.

►Bir 5S iletişim tahtası oluşturulur ve düzenli olarak denetim yapılır.

►Bu süreç devamlı olarak izlenir ve geliştirmeye açıktır.

5S Tekniğini kısaca özetlemek gerekirse;

5S’in ilk 3 sütünu faaliyetleri içerir; diğer 2 sütun ise bu faaliyetlerin kararlı bir şekilde sürdürülebilirliğini içeren öğeleri barındırır. Seiketsu ilk 3S’in sürekliliğini sağlayacak faaliyetleri gözetirken 5S’in uygulanması en zor kısmı olan Shitsuke ise tüm bu faaliyetleri disipline bir şekilde sürdüren, iç motivasyon unsurlarını içinde barındırır, diyebiliriz.

5S KÜLTÜRÜ NASIL YAYGINLAŞIR?

5S kültürünü yaygınlaştırmak için öncelikle alandaki çalışanlara, 5S tekniğinin faydaları anlatılarak veya kanıtlayarak bu kültürü benimsemeleri sağlanmalıdır. Bu türden bir kültür ve çevre geliştirmek için aşağıdaki teknikler kullanılabilir.

►Çalışma alanındaki üst yöneticilere gerekli eğitimi vermek

►5S seminerleri düzenlemek,

►Afişler, sloganlar ve rozetler hazırlamak

►5S uygulayan fabrikalara geziler düzenlemek

►5S tekniğini uygulamada başarılı çalışanları ödüllendirmek.

5S TEKNİĞİ NERELERDE KULLANILIR?

• Üretim sahalarında
• Atölyelerde
• Makinelerde
• Depo alanlarında
• Ofislerde
• Evlerde

   Yani 5S tekniği, hayatın iyileştirme istenilen her alanında kullanılabilir.

BİR FİRMADA 5S'İN UYGULANMASI DURUMUNDA ELDE EDİLECEK OLUMLU SONUÇLAR

- Kaza ve yaralanmalar ortadan kalkar.

- Temiz ve düzenli bir iş yerinde daha keyifli çalışılır.

- Zaman kayıpları ortadan kalkar.

- Sorunlar daha erken teşhis edilir , hata oranı azalır.

- Makine arızaları azalır , makine performansı atar.

- Bütün alanların verimli kullanımı sağlanır.

- Olağan dışı durumlar bir bakışla fark edilir.

- Çalışan için işyerini benimseme ve iftihar etme nedeni olur.

- Beraber çalışanlar arasında birlik duygusu gelişir.

- Herkesin birlikte uygulayabileceği bir sistemdir.

- Toplam üretkenlik artar.

- İş güvenliği sağlanır.

- Verimlilik ve kalite artar.

5S TEKNİĞİNİN BAŞARISINDA YÖNETİCİNİN GÖREVLERİ NELERDİR?

• Konu hakkında eğitim,
• Takım çalışmasını desteklemek,
• Çalışanlara katılmak,
• Kaynak sağlamak,
• Çalışanların fikir ve önerilerine önem vermek,
• 5S çalışmalarına zaman vermek,
• Çalışanlarını ödüllendirmek ...vb.

5S FELSEFESİNİN AVANTAJLARI

• Kaza ve yaralanmaları ortadan kaldırır
• Temiz ve düzenli bir iş yerinde daha keyifli çalışılır
• Zaman kayıpları ortadan kalkar
• Sorunlar daha erken teşhis edilir, hata oranı azalır
• Makine arızaları azalır, makine performansı artar
• Bütün alanların verimli kullanımı sağlanır.
• Önceki adımların kontrolünü sağlar
• Önceki adımlarda yaşanan hataların tespit edilmesini sağlar
• Gözlem ve ölçüm yapılmasını sağlar
• Standartlar ve kontrol listesi oluşturulmasını sağlar
• İyileştirme projelerini yaygınlaştırır
• Gelinen noktanın ölçülebilmesini sağlar.

5S FELSEFESİNİN AMAÇLARI

• Çalışanların ortamını iyileştirmek
• Çalışanlar arasındaki bariyerleri kaldırmak
• Sıfır arıza
• Sıfır hata
• Sıfır kaza alt limitlerini yakalamak
• Tam katılım sağlamak
• Çalışanların düşünce sistemini ve davranışlarını geliştirerek değiştirmek

Çukurova Marka Patent Kalite Yönetim ve Danışmanlık firması olarak bugün ki yazımızda sizlere özellikle toplam kalite kontrol yönetimini önemseyen firmaların çok sık başvurduğu, tüm dünya tarafından faydaları onaylanmış bir teknik olan 5S' den bahsettik. Eğer sizler de kendi firmanızdaki verimliliği maksimize etmek, kalite standartlarınızı en yüksek seviyeye ulaştırmak istiyorsanız; kurulduğumuz ilk günden itibaren profesyonel ekibimiz ile sürdürdüğümüz danışmanlık hizmetlerimizden faydalanıp dilediğiniz kalite stadartlarına ulaşmak ve bir şirketin iç ve dış müşteri memnuniyeti en yüksek seviyeye ulaştıracacak planları yapıp, ilerde firmanızın karşısına bir sorun olarak çıkabilecek minik problemleri öngörüp sizi bu konuda uyarıp firmanızı bunlardan koruyacak sistem tasarılarını yapacak bir bilirkişi ile çalışmak istiyorsanız; en doğru yerde olduğunuzu söyleyebiliriz. Bizler 13 yıldır bu danışmanlıklarımızın yanısıra diğer birçok hizmetimizi de profesyonel şekilde yürütmekle birlikte neredeyse 10000'i aşkın müşteri portföyümüzü günden güne  genişletmekteyiz. Eğer sizlerde bu hizmetlerimizden faydalanıp, sizleri rakiplerinizin önüne geçirecek adımlar atmak istiyorsanız bizlere mail adreslerimizden, telefon numaralarımızdan ulaşabilir ya da dilerseniz ofislerimizi ziyaret ederek birer çay kahve eşliğinde keyifli bilgi alışverişlerinde bulunabilirsiniz. Sizinle tanışmaktan ve dilediğiniz konuda yardımcı olmaktan memnuniyet duyarız.

www.cukurovapatent.com / 444 8 148 / info@cukurovapatent.com 

YAREN GÜNDOĞDU

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ

3.SINIF ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ ÖĞRENCİSİ